Wyróżniamy szereg odmian wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia. Zaliczamy do nich wózki:

• Wózki podnośnikowe z masztem wewnętrznym nieobejmujące ładunku
• Wózki podnośnikowe z masztem wewnętrznym z wysuwaną karetką
• Wózki podnośnikowe z masztem wewnętrznym obejmujące ładunek
• Wózki podnośnikowe czołowe
• Wózki podnośnikowe wysuwane czołowe
• Wózki podnośnikowe boczne
• Wózki podnośnikowe wysuwane czołowo- boczne
• Wózki podnośnikowe obrotowe czołowo- boczne
• Wózki podnośnikowe specjalizowane

Dozorem technicznym objęte są również butle gazowe stosowane w wózkach napędzanych silnikami spalinowymi zasilanymi gazem z butli.

Tym samym sposobem, znajomość poszczególnych postanowień ustawy o dozorze technicznym dotyczących eksploatacji urządzeń objętych tym dozorem jest konieczna. Urządzenia techniczne, które podczas eksploatacji mogą zagrażać życiu bądź zdrowiu człowieka oraz mieniu i środowisku muszą być objęte dozorem technicznym na mocy ustawy, która określa zasady , zakres i formy dozoru technicznego oraz organy właściwe do jej wykonywania.

Do organów dozoru technicznego zaliczamy:
1. Urząd Dozoru Technicznego (UDT) i podlegle mu oddziały UDT.

2. Specjalistyczne orany dozoru technicznego

• Transportowy Dozór Techniczny (TDT)
• Wojskowy Dozór Techniczny (WDT)

W celu wykonywania bezpośrednich czynności dozorowych powołane zostały na terenie kraju terenowe oddziały dozoru technicznego. Do obowiązków ich należy:

• Prowadzenie ewidencji urządzeń technicznych,
• Wydawanie pozwolenia na eksploatacje bądź wstrzymywanie eksploatacji urządzeń technicznych,
• Wykonywanie badań stanu technicznego i nadzór wykonywania sposobu eksploatacji tych urządzeń
• Weryfikowanie kwalifikacji osób obsługujących, konserwujących i naprawiających urządzenia techniczne oraz nadawanie tym osobom uprawnień.

Dozór Techniczny nad urządzeniami wykonywany jest w toku; projektowania ( w ograniczonym zakresie), obrotu (w ograniczonym zakresie), wytwarzanie materiałów oraz elementów przeznaczonych do ich budowy, wytwarzania urządzeń ( w ograniczonym zakresie), eksploatacji i napraw.

W toku eksploatacji urządzenia technicznego objętego dozorem technicznym organ dozory technicznego dokonuje kontroli stanu technicznego urządzenia, przeprowadza okresowe oraz doraźne badania jak również weryfikuję kwalifikację osób obsługujących i konserwujących urządzenie.

Urządzenia techniczne mogą być objęte dozorem technicznym w formie:

• Dozoru technicznego w zakresie uproszczonym,
• Dozoru technicznego w zakresie ograniczonym,
• Dozoru technicznego w zakresie pełnym.

Dozorem pełnym objęte są wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia. Natomiast w przypadku wózków podnośnikowych prowadzonych objęte są one dozorem ograniczonym. O zakresie dozoru dla danego urządzenia przede wszystkim decydują organy dozoru technicznego. Należy pamiętać, że organy dozoru technicznego nie wykonują badań okresowych w przypadku urządzeń objętych ograniczonym dozorem technicznym.
W przypadku urządzeń technicznych objętych uproszczonym dozorem technicznym organ dozoru technicznego może zweryfikować czy stosowane do budowy urządzenia, materiały i elementy są stosowne oraz przeprowadzać badanie prototypu.

Badania urządzeń technicznych

Przed dopuszczeniem urządzenia do eksploatacji każde takie urządzenie techniczne musi być poddane badaniu odbiorczemu ( odbiorowi technicznemu). Przeprowadzają je instruktorzy dozoru technicznego na wniosek użytkownika.

 Użytkownik wraz z wnioskiem o przeprowadzenie badania musi przedłożyć dokumentację techniczną, która powinna zawierać:

• Świadectwa badań typu wraz z rysunkami wszystkich urządzeń i zespołów zapewniających bezpieczeństwo pracy urządzenia oraz świadectwa jakości innych elementów,
• Schematy instalacji związanych z urządzeniem,
• Dane techniczne i rysunki,
• Deklarację zgodności dla maszyny,
• Typ oraz dane charakteryzujące urządzenie,
• Nazwę i adres producenta oraz i nazwę i adres właściciela i użytkownika, a także adres miejsca zainstalowania urządzenia.

Wyróżniamy, następujące rodzaje badań urządzenia technicznego:

1. Badanie urządzenia technicznego przed dopuszczeniem do eksploatacji (odbiór techniczny) obejmujące:

• Przeprowadzenie prób technicznych w warunkach gotowości urządzenia do i w czasie pracy , w zakresie ustalonym odpowiednimi normami,
• Badanie budowy urządzenia i montażu w zakresie zgodności z dokumentacją techniczną i warunkami dozoru technicznego,
• Sprawdzenie kompletności oraz prawidłowości koniecznej dokumentacji technicznej.

W sytuacji pozytywnego wyniku odbioru inspektor dopiero zezwala na eksploatacje urządzenia, normuje formę dozoru i wystawia tzw. Księgę rewizyjną” w której znajdują się zbiór protokołów, decyzji oraz innej dokumentacji technicznej.

2. Badania okresow:

Badania okresowe urządzeń technicznych objętych dozorem technicznym w pełnym zakresie w szczególności polegają na:

• Weryfikowaniu kwalifikacji osób obsługujących dane urządzenie techniczne,
• Sprawdzeniu funkcjonowania urządzenia, w szczególności jego urządzeń zabezpieczających przed przekroczeniem dozwolonych wartości czynników decydujących o bezpieczeństwie urządzenia,
• Wykonaniu wszystkich czynności sprawdzających wyznaczonych przepisami dla danego urządzenia technicznego.
• Przeprowadzeniu prób.

Badania okresowe zwyczajne wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia wykonywane są raz na rok i obejmują:

• Weryfikację działania urządzeń i układów sterowniczych , szczególnie prawidłowość realizacji zasterowanych ruchów oraz łącznika „stop”, polegające na sprawdzeniu czy po jego zadziałaniu zostaną wyłączone obwody zasilania napędu,
• Weryfikację poprawności działania urządzeń oraz układów sterowniczych , szczególnie prawidłowość realizacji zasterowanych ruchów oraz łącznika „stop” polegające na zbadaniu czy po jego zadziałaniu zostaną wyłączone obwody zasilania napędu.
• Weryfikację poprawności działania przeszkody ruchów roboczych mechanizmów (łączników krańcowych i końcowych, zaworów hydraulicznych, pneumatycznych itp.)
• Weryfikację mechanizmu do manipulowania ładunkiem, stanu cięgien, ich zamocowania, wideł oraz innych części zawieszania, w szczególności rekordowe rozciągnięcie łańcucha, starcie wideł tzw. zużycie w okolicy pięty i kąt rozwarcia wideł.
• Weryfikację mechanizmów wózka – funkcjonowania elementów sterowniczych , pracy hamulców, sprzęgieł, przekładni, bloku napędowego, układu kierowniczego, kół jezdnych.
• Weryfikację układów hydraulicznych podnoszenia i wychyłu masztu przy nominalnym obciążeniu.
• Wykonanie kontroli statycznej i dynamicznej wózka- próba statyczna z obciążeniem 125% obciążenia nominalnego w czasie nie mniejszym niż 60 min, próba dynamiczna z obciążeniem 110% obciążenia nominalnego.
• Sprawdzenie rezerwuaru oraz instalacji na paliwa gazowe.
• Przegląd konstrukcji nośnej w miejscach dostępnych.
• Dozwolone odchylenia od wielkości poszczególnych wyróżników lub kryteriów wytwórcy, zaobserwowane w toku badania, winny odpowiadać konwencjom przepisów dozoru technicznego oraz instrukcji eksploatacji wózka.

Na podstawie wyników przeprowadzonego badania inspektor wydaje właściwy werdykt i przygotowuje protokół pozostający w tzw. Księdze rewizyjnej urządzenia. 

3. Badania doraźne

Wyróżniamy następujące rodzaje badań doraźnych:

• Kontrolne,
• Eksploatacyjne,
• Poawaryjne bądź powypadkowe.

Badania doraźne kontrolne u eksploatującego przeprowadzane są z zamiaru odpowiedniego organu dozoru technicznego oraz w sferze wyznaczonym przez ten organ. Badaniom takim podlegają urządzenia objęte dozorem ograniczonym.
Badania doraźne eksploatacyjne dokonuje inspektor na polecenie eksploatującego, jeżeli została zrealizowana zmiana wyróżników urządzenia, zmieniono miejsce jego pracy bądź dokonano wymiany lub naprawy zespołów lub pojedynczych elementów urządzenia.

Badania doraźne poawaryjne lub powypadkowe dokonuje stosowny organ dozoru technicznego na podstawie zgłoszenia eksploatującego. Celem takiego badania jest znalezienie przyczyny i wprowadzenie działań zapobiegawczych.

Protokoły z takich badań przechowywane są w tzw. Księdze rewizyjnej urządzenia.

Zakresy obowiązków użytkowania urządzenia technicznego.

Z wyznaczonych poprzednio przepisów o dozorze technicznym wynikają obowiązki, które ciążą na użytkownikach urządzeń technicznych. Do obowiązków tych przede wszystkim należy:

• Zawiadomienie do odpowiedniego terenowego oddziału dozoru technicznego w postaci odpowiedniego wniosku zamiaru użytkowania urządzenia technicznego,
• Wstrzymanie się z eksploatacją nowo zainstalowanego urządzenia do chwili uzyskania decyzji wydanej przez właściwi organ dozoru technicznego na jego użytkowanie,
• Rozplanowanie obsługiwania oraz konserwowania urządzenia przez osoby, które posiadają odpowiednie kwalifikację oraz uprawnienia przydzielone przez organy dozoru technicznego bądź przez inną stosowną jednostkę,
• Natychmiastowe poinformowanie stosownego terenowego organu dozoru technicznego o wszelkim niebezpiecznym wypadku związanym z eksploatacją urządzenia technicznego,
• Ustalanie zamiaru i metody przeprowadzania napraw oraz przeróbek urządzenia z organami dozoru technicznego,
• Zapewnienie warunków do bezusterkowego i bezpiecznego wykonania czynności dozoru technicznego oraz dostarczenie odpowiednich dokumentów i informacji,
• Przestrzeganie wytycznych wydawanych przez organy dozoru technicznego,
• Przechowywanie księgi rewizyjnej urządzenia.

Na podstawie ustawy o dozorze technicznym za nieprzestrzeganie przepisów tej ustawy, z w szczególności za:

• Niezastosowanie się do decyzji o odroczeniu eksploatacji urządzenia,
• Eksploatowanie urządzenia technicznego bez przyzwolenia organu dozoru technicznego,
• Uniemożliwianie bądź usilne utrudnianie wykonania czynności dozorowych organom dozoru technicznego,
• Bagatelizowanie informacji o uszkodzeniu urządzenia technicznego bądź niepowiadamianie o wypadku związanym z eksploatacją tego urządzenia grożą użytkownikowi karą grzywny lub pozbawienia wolności.